StarkNet Là Gì? Nền Tảng Layer-2 Mới Trên Ethereum

StarkNet, một giải pháp mở rộng quy mô Ethereum sử dụng Zero Knowledge Proofs để cung cấp khả năng mở rộng. StarkNet có ngôn ngữ lập trình riêng của mình, Cairo, nhưng sẽ cho phép các nhà phát triển dapp di chuyển các dapp Solidity của họ vào hệ sinh thái phù hợp với tương lai.

Nội Dung

StarkNet Là Gì?

StarkNet là một giải pháp layer 2 của Ethereum thuộc dạng giải pháp ZK-Rollup. StarkNet cho phép các ứng dụng đạt được quy mô mà không ảnh hưởng đến khả năng kết hợp và bảo mật của mạng chính Ethereum.

Hợp đồng StarkNet và hệ điều hành StarkNet được viết bằng ngôn ngữ lập trình Cairo – loại ngôn ngữ lập trình hỗ trợ triển khai và mở rộng quy mô của các dApp hay Hợp Đồng Thông Minh, bất kể logic nghiệp vụ nào.

Điều Gì Khiến StarkNet Trở Nên Độc Đáo

Mạng Ethereum rất phi tập trung, được vận hành bởi các nhà xác nhận trên toàn cầu và bất kỳ ai cũng có thể tham gia. Tuy nhiên, mạng không cung cấp các tính năng kỹ thuật để cho phép quy mô lớn cần thiết cho việc áp dụng chính thống. Khi có nhiều người tham gia hơn, phí gas trên Ethereum sẽ tăng vọt và hoạt động trên Ethereum chỉ dành cho giới thượng lưu giàu có. Điều này đi ngược lại đặc tính của Web3, quy định rằng mọi người đều có thể truy cập và sử dụng chuỗi khối Ethereum và các ứng dụng phi tập trung của nó.

StarkNet được xây dựng dưới dạng một lớp trên Ethereum và do đó được gọi là Lớp-2. StarkNet cung cấp quy mô bằng cách tạo ra các bằng chứng STARK ngoài chuỗi và sau đó hoàn thiện chúng trên chuỗi. Theo thuật ngữ thông thường, điều này có nghĩa là trước tiên nó xử lý nhiều giao dịch và sau đó hoàn tất tất cả chúng cùng một lúc trên chuỗi khối Ethereum. Trái ngược với chính Ethereum, vốn tự xử lý từng giao dịch.

StarkNet Giải Quyết Những Vấn Đề Gì?

Vấn đề lớn nhất mà Ethereum phải đối mặt là việc áp dụng công nghệ blockchain ngày càng tăng đi kèm với số lượng giao dịch cao. Điều này có nghĩa là người dùng cần phải cạnh tranh thông qua phí gas để các giao dịch của họ được chấp thuận, khiến toàn bộ hệ sinh thái trở nên ưu tú hơn. Có thể nói rằng từ quan điểm mở rộng quy mô, mạng Ethereum không hoạt động như dự định và việc áp dụng hàng loạt mà không có sự hỗ trợ của các giải pháp Lớp 2 như StarkNet dường như là không thể.

StarkNet có nghĩa là giải quyết các vấn đề mở rộng quy mô của Ethereum mà không ảnh hưởng đến khả năng kết hợp và bảo mật của nó. StarkNet là một hệ thống tổng hợp tính hợp lệ không cần cấp phép nhằm khai thác tính bảo mật của Ethereum thông qua hệ thống chứng minh mật mã có thể mở rộng STARK. Điều này có nghĩa là StarkNet với tư cách là Lớp 2 có thể xử lý số lượng giao dịch nhiều hơn Ethereum gấp nhiều lần, mang lại khả năng mở rộng cho một tương lai phi tập trung.

StarkNet Token

StarkNet có mã thông báo STRK hoặc StarkNet, một loại tiền điện tử được sử dụng để giao dịch trên mạng và bỏ phiếu cho các quyết định quản trị blockchain. Vào tháng 11 năm 2022, mã thông báo StarkNet ra mắt trên Ethereum, do các cổ đông, nhân viên và nhà phát triển phần mềm đối tác độc lập nắm giữ. Các mã thông báo này bị khóa trong bốn năm nhưng sẽ dần dần được phát hành bắt đầu từ tháng 11 năm 2023.

Sản Phẩm Của StarkNet

StarkNet có các sản phẩm nổi bật sau: Cairo, SHARP, VeeDo, StarkEx, StarkNet và StarkGate

StarkEx: Starkex là một phiên bản của Starknet được tùy lại để phục vụ cho Trading (Specific L2), còn Starknet là một phiên bản đầy đủ – permissionless decentralized ZK-Rollup.
Cairo: Cairo là ngôn ngữ lập trình tính toán chung của Starkex & Starknet. Tất cả các protocol & dapp xây dựng trên Starkex & Starknet đều sẽ sử dụng Cairo. Tuy nhiên, Cairo lại không tương thích với EVM, điều này sẽ không gây ít khó khăn cho các nhà phát triển.
SHARP: SHARP là một hệ thống cho phép thu thập một tập hợp các Cairo Programs (khác nhau) để tạo ra một proof cho tất cả chúng, sau đó đưa proof này lên Ethereum để nó được xác minh bởi một STARK verifier, làm giảm phí gas của các giao dịch.
VeeDo: VeeDo là tính năng trustless randomness có thể xác minh được nhờ công nghệ STARK (tạm dịch là xổ số không tin cậy), tính năng này tương tự VDF của Chainlink.
StarkGate: Cầu nối do team StarkNet phát triển. Starkgate cho phép người dùng chuyển giao tài sản giữa StarkNet với Ethereum và những layer 2 khác gồm Polygon, Arbitrum và Optimism.

Hệ Sinh Thái Trên StarkNet

DEX

Các dự án làm về DEX trên hệ sinh thái StarkNet bao gồm:

Starkswap: Một sàn DEX xây trên StarkNet. Alpha testnet của dự án được hứa hẹn sẽ ra mắt trong quý 1/2022.
Jediswap: Hiện tại dự án đã ra mắt mainnet và đã có TVL lên tới 4.1 triệu USD.
mySwap: Đây là sàn DEX trên StarkNet với TVL 2.1 triệu USD.
Zigzag: Một sàn DEX xây trên StarkNet, hoạt động theo cơ chế orderbook.

Lending

Các dự án làm về lending trên hệ sinh thái StarkNet bao gồm:

zkLend: Dự án lending dạng money-market trên StarkNet. Hiện tại chưa có sản phẩm nào của dự án ra mắt người dùng, cũng chưa ra mắt testnet.

Mảng lending là mảng quan trọng trong bất cứ hệ sinh thái nào để tăng độ hiệu quả của lượng vốn trong hệ. Có sự hoạt động của lending sẽ mở ra khả năng phát triển cho nhiều ứng dụng hơn trong tương lai như derivatives, hay farm leverage,… trong hệ sinh thái còn non trẻ này.

Cơ Sở Hạ Tầng

Các dự án về Cơ sở hạ tầng trên hệ sinh thái StarkNet bao gồm:

Bridge: Suez, Qasr, Kubri,,… là các bridge đang được phát triển và trong giai đoạn testnet để đưa dòng tiền lên StarkNet.
Explorer trên hệ đã có và hỗ trợ việc track giao dịch cũng như các thông tin trong hệ tương đối dễ bởi có nhiều chart visualize hoạt động trên hệ (ví dụ như biểu đồ thể hiện tổng lượng ví, tổng khối lượng giao dịch,…).
Ví để lưu trữ tài sản, tương tác với các ứng dụng trên hệ, và phổ biến nhất vẫn là Argent X và Braavos.

Các cơ sở hạ tầng cho DAO:

Snapshot, Zorro Protocol – các ứng dụng cơ sở hạ tầng cho voting DAO đang trong quá trình phát triển.
Bibliotheca – cơ sở hạ tầng phục vụ riêng cho Loot – dự án NFT trên Ethereum.

Các mảnh ghép cơ sở hạ tầng trên StarkNet hiện tại đang được phát triển và phục vụ tốt cho các ứng dụng. Các bridge cũng như cơ sở hạ tầng đang trong quá trình phát triển, tuy nhiên với việc sử dụng ngôn ngữ lập trình Cairo khiến lượng ứng dụng và developer scale sang StarkNet gặp không ít khó khăn.

Các Dự Án Gaming/NFT

Các dự án gaming/NFT trên StarkNet bao gồm:

Các dự án gaming trên StarkNet: Dope Wars, Influence, Realms, Game of Blocks, Eykar, bitmapbox, Phi Φ, The Ninth.

Dự án NFT Marketplace:

Mint Square – một platform cho NFT issue trên StarkNet và đã ra mắt mainnet.
NFTflow – một ứng dụng tạo thanh khoản cho NFT.
Briq – ứng dụng hỗ trợ xây dựng NFT trên StarkNet.
Nền tảng xây dựng game trên StarkNet: ImmutableX là một nền tảng phát triển gaming trên StarkNet. Đây là nền tảng nhận được nhiều sự chú ý của thị trường, bởi là nền tảng gaming đầu trên StarkWare.

Các Mảnh Ghép Khác

Các dự án khác trong hệ sinh thái StarkNet bao gồm:

Yield aggregator: Fuji DAO là dự án yield aggregator đầu tiên và duy nhất ở thời điểm hiện tại.
Derivatives: ZkX – Dự án làm về Derivatives trên StarkNet. Hiện chưa rõ các thông tin khác về dự án.
Launchpad: ZkPad – Dự án launchpad trên StarkNet. Hiện tại dự án vẫn chưa đi vào hoạt động.
Betting: iBetYou – Dự án làm về đánh cược trên StarkNet.

Đội Ngũ Dự Án, Nhà Đầu Tư Và Đối Tác

Đội Ngũ Dự Án

StarkNet được tạo ra bởi StarkWare, một nhà phát triển phần mềm người Israel về các hệ thống chứng minh mật mã được thiết kế để cải thiện khả năng mở rộng và quyền riêng tư trong các chuỗi khối. StarkWare cũng tham gia vào zero-knowledge Polygon blockchain với sự cộng tác của Immutable X.

Tuy nhiên, hiện tại StarkNet vẫn mở và công khai như Ethereum, cho phép mọi người xem ví nào giao dịch tài sản cụ thể nào. Công ty được thành lập vào năm 2018 bởi Uri Kolodny, Alessandro Chiesa và Eli Ben-Sasson và có trụ sở chính tại Netanya, Israel.

Nhà Đầu Tư

StarkNet được nhận đầu tư của nhiều quỹ trên thị trường qua nhiều vòng đầu tư. Tính đến nay, StarkNet đã huy động được 261 triệu USD (vốn chủ sở hữu) kể từ khi thành lập. Ngoài ra, StarkNet cũng đã nhận được khoản tài trợ 12 triệu USD từ Ethereum Foundation để mở rộng sang mạng lưới Ethereum.

Các dòng Funding Rounds của StarkNet như sau:

Seed Round (10/5/2018): Huy động được 6 triệu USD (vốn chủ sở hữu) từ Pantera, Naval Ravikant, MetaStable, Floodgate, Polychain, Vitalik Buterin, Zcash Co-founder, Arthur Breitman, Da Hongfei, Bitmain, Elad Gil, Fred Ehrsam, Linda Xie,..
Series A (31/10/2018): Huy động 30 triệu USD (vốn chủ sở hữu) từ Paradigm (Led), Intel Capital, Sequoia, Atomico, DCVC, Wing, Consensys, Coinbase Ventures, Multicoin Capital, Collaborative Fund, Scalar Capital, Semantic Ventures.
Series B (24/3/2021): Huy động 75 triệu USD (vốn chủ sở hữu) từ Paradigm (Led) và các nhà đầu tư khác.
Series C (26/11/2021): Huy động 50 triệu USD từ Sequoia (Led) và các nhà đầu tư khác.
Series D (25/5/2022): Huy động 100 triệu USD, dẫn đầu bởi Coatue và Greenoks.