Modular Blockchain được kỳ vọng là một trong những bước phát triển tiếp theo, giúp khắc phục những hạn chế của blockchain “cũ”. Trong số các dự án đang phát triển theo hướng này, Celestia là cái tên khá nổi bật. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về giải pháp, cơ chế hoạt động của Celestia blockchain.
Celestia Là Gì?
Celestia là blockchain lớp 1 mô-đun đầu tiên đảm nhận vai trò của lớp đồng thuận và xác thực dữ liệu cho phép dễ dàng triển khai các chuỗi khối khác trên mạng Celestia. Trước khi có thể hiểu Celestia, chúng ta cần biết một số thuật ngữ. Đầu tiên, mỗi blockchain đảm nhận 3 chức năng chính bao gồm: Đồng Thuận, Thực Thi và Tính Sẵn Có Của Dữ Liệu.
- Đồng Thuận – phương thức mà mọi người trong mạng đồng ý về những giao dịch nào sẽ diễn ra và xác định thứ tự giao dịch. Ví dụ : Bitcoin blockchain với cơ chế đồng thuận Proof-of-work – sử dụng sức mạnh tính toán để xác thực các giao dịch, hay cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake của Ethereum, BSC,…
- Thực Thi – quyết định giao dịch nào hợp lệ và cập nhật mạng.
- Tính Khả Dụng Của Dữ Liệu – đề cập đến khả năng dữ liệu giao dịch được cung cấp để tải xuống các nút cho bất kỳ ai nhận dạng trên blockchain.
Hầu hết các blockchain hiện nay như Ethereum, BSC, Sui, Aptos,… đều được xây dựng trên kiến trúc nguyên khối , nghĩa là các chức năng cốt lõi nêu trên đều thực thi cùng lúc và được triển khai bởi cùng một nhóm trình xác nhận. Điều này hạn chế khả năng mở rộng vì tất cả các nút phải chứa tất cả dữ liệu và xác nhận từng giao dịch.
Ngoài ra, như được hiển thị ở trên, blockchain bị ràng buộc trong một môi trường thực thi duy nhất (ngôn ngữ lập trình, khả năng phân nhánh, văn hóa cộng đồng,…). Ví dụ: Dapp được xây dựng trên Ethereum cần tuân thủ các quy tắc được xác định trước của hệ thống EVM – Ngôn ngữ vững chắc, ưu tiên bảo mật, v.v. Từ đó hạn chế nhóm phát triển có thể tối ưu hóa để phù hợp với nhu cầu của người dùng. cho nền tảng của bạn (ví dụ: trò chơi sẽ cần tốc độ xử lý cao hơn thay vì bảo mật mạnh).
Đó cũng là lý do thị trường đang hướng tới tương lai của multichains. Ethereum có kế hoạch thực hiện điều này thông qua Rollups – tận hưởng tính bảo mật của Ethereum nhưng kém linh hoạt hơn. Cosmos cũng tham gia bằng cách tạo ra một hệ sinh thái Layer1 có khả năng tương tác – rẻ hơn và linh hoạt hơn so với hệ sinh thái Rollups nhưng không an toàn bằng.
Với mô hình mô-đun , blockchain tách biệt sự đồng thuận và thực hiện giao dịch. Nghĩa là, một blockchain chịu trách nhiệm thực thi và blockchain còn lại chịu trách nhiệm đồng thuận. Như vậy, chuỗi khối Celestia đảm nhận vai trò đồng thuận theo cơ chế PoS. Thay vì phải xác nhận từng giao dịch diễn ra, Celestia chỉ cần đọc dữ liệu thô và đảm bảo thông tin đã sẵn sàng để triển khai.
Lớp thực thi sẽ được triển khai bởi blockchain được xây dựng trên Celestia. Từ đó, các blockchain này có thể tự do chuyên môn hóa mà không cần phải tuân theo một bộ quy tắc chung một cách cứng nhắc. Nếu Polkadot cũng cho phép các blockchain khác được xây dựng trên cùng thì giao dịch vẫn phải được gửi đến chuỗi chính để giải quyết. Trong khi đó, đối với Celestia, các giao dịch sẽ được thực hiện trực tiếp trên blockchain (lớp thực thi) và áp dụng công nghệ rollup để thu thập tất cả dữ liệu từ nhiều giao dịch vào một giao dịch duy nhất và gửi lại cho Celestia.
⇒ Celestia giống như sự kết hợp của các vùng tương thích Cosmos với trung tâm bảo mật chung công nghệ Rollups Ethereum ⇒ Linh Hoạt và An Toàn.
Tính Sẵn Có Của Dữ Liệu
Cơ chế mới giúp tối ưu hóa quy trình xác thực dữ liệu là một trong những điểm nổi bật của Celestia. Nếu theo hướng truyền thống, việc phải tải toàn bộ dữ liệu trong một khối sẽ đồng nghĩa với việc khi có nhiều thông tin sẽ cần sử dụng nhiều tài nguyên mạnh hơn (bộ nhớ lớn, phần cứng tiên tiến,…) dẫn đến thời gian dài và gây tắc nghẽn ⇒ Giảm Khả Năng Mở Rộng.
Để giải quyết vấn đề này, Celestia đã phát triển mô hình Usable Data Model Thay vì tải toàn bộ dữ liệu giao dịch của một khối, Celestia chỉ cho phép lấy một mẫu dữ liệu ngẫu nhiên nhỏ và sẽ cho rằng toàn bộ thông tin đã sẵn sàng. Bằng cách áp dụng cơ chế này, bạn thậm chí có thể chạy một nút chỉ bằng điện thoại của mình thay vì yêu cầu một bộ máy tính khổng lồ ⇒ tăng số lượng người có thể xác thực để nó phi tập trung hơn và dễ mở rộng quy mô.
Đội Ngũ Phát Triển
- Mustafa lấy bằng cử nhân Khoa học máy tính tại trường Cao Đẳng King’s College London sau đó lấy bằng Tiến sĩ Triết học, Khoa học máy tính tại UCL. Một điều thú vị ở đây là luận án của Mustafa có tiêu đề “Mở rộng an toàn các lớp cơ sở Blockchain”.
- Mustafa từng làm thực tập sinh Kĩ sư phần mềm tại Swiftket sau này được Microsoft mua lại.
- Mustafa cũng là Đồng sáng lập của Chainspace đã được Facebook mua lại vào năm 2019.
- Say này, Mustafa làm Advisor cho Secure Trading trong vòng hơn 3 năm và dự án Nym Network trong vòng hơn 2 năm.
- Bắt đầu từ tháng 9/2019, Mustafa bắt đầu cùng những người bạn đồng hành của mình xây dựng Celestia Labs với vai trò CEO.
- Ismail là bằng Thạc sĩ Toán học và Khoa học máy tính với bằng Xuất sắc tại trường đại học Bonn. Bên cạnh quá trình học tập, Ismail cũng có khoảng thời gian hơn 2 năm làm Trợ giảng tại đại học Boon trong môn Đại số tuyến tính và Giải tích.
- Ismail có khoảng thời gian ngắn làm Thực tập sinh phần mềm tại Google.
- Ismail cũng làm Kĩ sư bảo mật tại Digital Catapult và Kĩ sư phần mềm tại Tendermint, Interchain Foundation, Informal Systems.
- Cùng với đó, Ismail còn đảm nhiệm vị trí nghiên cứu tại nhiều công ty như Technische Universität Berlin, The University of Bonn,…
- Tới tháng 10/2019, Ismail cùng với Mustafa xây dựng Celestia Labs với vai trò CTO.
Các công ty mà Ismal thường gắn bó trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Ismail thay đổi công việc khá nhiều từ thời điểm ra trường.
- Nick lấy bằng Cử nhân Khoa học, Kĩ thuật Điện tại trường Đại học Stanford và bằng Thạc sĩ Khoa học, Kĩ thuật Điện tại chính Stanford.
- Ngay say khi ra trường Nick trở thành chuyên gia về AI tại công ty Zeroth.ai – tăng tốc áp dụng công nghệ AI vào các công ty khởi nghiệp tại châu Á.
- Từ tháng 6/2018, Nick tham gia xây dựng và phát triển dự án Blockchain nền tảng danh tiếng Harmony với vai trò Co Founder.
- Tới tháng 4/2021, sau khoảng thời gian nghỉ ngơi thì Nick tham gia phát triển Celestia Labs với vai trò COO.
John Adler | CRO: John là người tạo ra Optimistic Rollup. Trước khi gia nhập Celestia, anh là Researcher tại ConsenSys.
- John lấy bằng Thạc sĩ Khoa học Ứng dụng (MASc.), Kỹ thuật Điện và Máy tinh tại trường Đại học Toronto và bằng Tiến sĩ Triết học, Kỹ thuật Điện và Máy tính cũng tại Đại học Toronto.
- John tham gia vào Consensys với 2 vai trò là Blockchain Researcher trong vòng 6 tháng và Kĩ sư nghiên cứu trong vòng gần 1 năm.
- John đóng vai trò quan trọng trong Fuel Labs với vai trò Co Founder đi kèm với đó là CTO, Giám đốc Nghiên cứu và Cố vấn nghiên cứu.
- Vào tháng 1/2020, John chính thức tham gia Celestia Lá với vai trò Co FOunder và CRO.
- Bên cạnh xây dựng và phát triển Celestia thì John cũng đang làm Advisor cho dự án Essential – dự án về mảng Intent-centric.
Đội ngũ cố vấn của Celestia có tổng công 7 thành viên trong đó có một số tên tuổi nổi tiếng tại các hệ sinh thái đặc biệt từ Cosmos có Ethan Bunchman (Co Founder) và Zaki Mania (IBC Core member)), James Prestwich (Celo) hay Matthew Di Ferrante (Ethereum),…
Nhà Đầu Tư
Celestia được hỗ trợ bởi một số tên tuổi lớn nhất trong không gian, bao gồm Bain Capital Crypto và Polychain Capital, những công ty đã dẫn đầu đợt huy động vốn kết hợp Series A và B của họ vào tháng 10 năm 2022, huy động được 55 triệu USD cho dự án với mức định giá 1 tỷ USD. Các nhà đầu tư đáng chú ý khác trong vòng này bao gồm Coinbase Ventures, Delphi Digital, Placeholder, Jump Crypto và Galaxy, cùng với những nhà đầu tư khác.
Tokenomics
Thông Tin Về Token Của Celestia
- Tên dự án: Celestia
- Mã Token: TIA
- Blockchain: Celestia
- Smartcontract: Update …
- Tổng cung: 1.000.000
Phân Bổ Token
Token TIA được phân bổ và phát hành như sau:
- Đội ngũ phát triển – 17,6%: Khóa trong vòng 12 tháng sau đó phát hành 33% tại tháng đầu tiên, 67% còn lại vesting tuyến tính trong 3 năm.
- Seed Round – 15,9%: Khóa trong vòng 12 tháng sau đó phát hành 33% tại tháng đầu tiên, 67% còn lại vesting tuyến tính trong 2 năm.
- Series A&B – 19,7%: Khóa trong vòng 12 tháng sau đó phát hành 33% tại tháng đầu tiên, 67% còn lại vesting tuyến tính trong 2 năm.
- R&D và Ecosystem – 26,8%: Chưa có thông tin về lịch vesting.
- Genensis Drop và Incentivized Testnet – 7,4%: Mở khóa 100% tại TGE.
- Future Initiatives – 12,6%: Mở khóa 100% tại TGE.
Token Use Case
Token TIA được dùng để trả phí cho blobspace, khởi động các bản rollup mới, staking và quản trị mạng lưới.
Hệ Sinh Thái Celestia
Blockchain từ bất kỳ mạng nào (EVM, SVM, …) cũng có thể triển khai hoặc sử dụng Celestia để có được dữ liệu sẵn có và đồng thuận nhằm khai thác các tính năng bảo mật.
Hiện tại có 4 blockchain được xây dựng trên Celestia:
- Cevmos – bản tổng hợp EVM lớp do Cosmos EVM và Celestia đồng phát triển.
- Nhiên liệu – tương tự như Celestia nhưng có vai trò lớp triển khai mô-đun. Fuel xây dựng một máy ảo hoàn toàn mới – FuelVM với chuỗi công cụ và ngôn ngữ lập trình Sway.
- dYmension – tổng hợp có chủ quyền (một blockchain độc lập) nhằm mục đích đơn giản hóa việc phát triển rollApp (ứng dụng được thiết kế tập trung vào tổng hợp) thông qua Chuỗi dYmension.
- Eclipse – cuộn lên có chủ quyền (một blockchain độc lập) được tối ưu hóa cuộn lên các máy ảo Solana.
Tổng Kết
Với đội ngũ chuyên môn giỏi và được đầu tư bởi nhiều quỹ lớn cùng với công nghệ mới vượt qua khả năng mở rộng và bảo mật, Celestia sẽ là đối thủ xứng tầm với nhiều hệ sinh thái khác như Ethereum – Darkshending hay Polygon – Avail.
